Białka są niezbędnym elementem w naszej diecie, zapewniającym podstawę dla istnienia życia. Ich nazwa, wywodząca się z greckiego słowa “protos”, oznacza pierwszy, podstawowy składnik pożywienia i jednocześnie wskazuje na rolę tego składnika w diecie człowieka. W przypadku osób dorosłych, synteza białka pełni przede wszystkim rolę w odnowie struktur ciała, tworząc nowe komórki oraz naprawiając te, które uległy uszkodzeniu. U dzieci i młodzieży, białko jest nie tylko niezbędne do regeneracji, ale także do aktywnego wzrostu i budowy nowych tkanek.

Funkcje Białka w Organizmie

Białka odgrywają istotną rolę w wielu procesach życiowych. Wchodzą one w skład enzymów i hormonów, regulując kluczowe funkcje organizmu, takie jak wydzielanie adrenaliny czy też funkcjonowanie układu odpornościowego, zapewniając ochronę przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Ponadto, białka uczestniczą w transporcie substancji takich jak tlen, niektóre witaminy, minerały oraz leki, co wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu na wielu poziomach.

Źródła Białka w Diecie

Produkty pochodzenia zwierzęcego zazwyczaj charakteryzują się wyższą zawartością białka w porównaniu z produktami roślinnymi, chociaż istnieją wyjątki, takie jak soja, pestki dyni, nasiona lnu czy orzechy arachidowe. Proces przetwarzania może dodatkowo zwiększyć zawartość białka, głównie poprzez utratę wody w trakcie obróbki. W diecie krajów rozwiniętych, głównymi źródłami białka są mięso oraz jego przetwory. Różne rodzaje mięsa różnią się poziomem zawartości białka, który może sięgać od 16% do nawet 23% po obróbce termicznej.

Znaczenie Spożycia Białka w Diecie

Z uwagi na znaczenie aminokwasów pochodzących z białka w metabolizmie ustrojowym, odpowiednie zaopatrzenie organizmu w białko jest niezbędne dla jego prawidłowego wzrostu i funkcjonowania. Zgodnie z polskimi normami żywienia, zalecane spożycie białka dla dorosłych osób prowadzących siedzący tryb życia mieści się w przedziale od 10% do 15% całkowitego zapotrzebowania energetycznego. Dla osób prowadzących bardziej aktywny tryb życia, zalecane spożycie może być wyższe, wynosząc od 1,2 do 2,2 g na kilogram masy ciała na dzień. W przypadku osób przygotowujących się do zawodów, krótkotrwałe zwiększenie spożycia białka nawet do 3 g na kilogram masy ciała może być wskazane.

Podczas okresów redukcji masy ciała, jak również podczas długotrwałych treningów wytrzymałościowych, istnieje ryzyko utraty masy mięśniowej. Spożycie odpowiedniej ilości białka może pomóc w minimalizacji tego ryzyka, zapewniając organizmowi wystarczającą ilość substratów do ochrony mięśni przed katabolizmem.

Podsumowanie

Białka są nieodłącznym składnikiem naszej diety, pełniącym kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu na wielu poziomach. Zrozumienie ich znaczenia oraz odpowiednie zaopatrzenie się w białko zróżnicowanymi źródłami żywności jest ważne dla utrzymania zdrowia i dobrej kondycji fizycznej. Dlatego też, warto dbać o równowagę w spożyciu białka, dostosowując je do indywidualnych potrzeb organizmu oraz stylu życia.

bibliografia

  1. Gawęcki J., Hryniewiecki L: Żywienie człowieka, Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
  2. Włodarek D., Lande E: Współczesna dietoterapia. Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.
  3. Frączek B., Krzywański J., Krysztofiak H: Dietetyka Sportowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
  4. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. NIZP-PZH, Warszawa 2020

Podobne wpisy